၂၀၂၄ အောက်တိုဘာ ၂၈ ရက်၊ သျှမ်းသံတော်ဆင့်+ DNA + The Red Flag
မကွေးတိုင်း၊ ထီးလင်းမြို့နယ် ကျားခဲကျေးရွာမှ ပြည်သူ ၄ ဦးကို စစ်တပ်သတင်းပေး ဒလန်ဟုစွပ်စွဲပြီး ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် PDF ကသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟုဆိုကာ သတင်းအမှားဖြန့်ချိနေသည်။
Subscribers ၁၅၀,၀၀၀ ကျော်ရှိသည့် စစ်ကောင်စီ၏ ဝါဒဖြန့်တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်လ် “မှိုင်းဝေ”ချန်နယ်လ်မှ အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ဖြန့်ချိခဲ့ပြီး “ထီးလင်းမြို့နယ်တွင် ကျားခဲကျေးရွာမှ အမျိုးသား ၄ ဦး အကြမ်းဖက် PDF များမှ စစ်တပ်သတင်းပေးဒလန်ဟု စွပ်စွဲကာ ရက်ရက်စက်စက် မီးရှို့သတ်ဖြတ်” ဟု (မူးရင်းအတိုင်း) ဆိုတာ ရေးသားဖြန့်ဝေခဲ့သည်။
ထိုသတင်းအမှားကို ကြည့်ရှုသူပေါင်း ၄၅,၀၀၀ ကျော်ရှိသည်။
မူရင်းလင့်ခ် – https://archive.ph/xAaPn
သို့ပေမယ့် ကျားခဲကျေးရွာမှ အရပ်သားသတ်ဖြတ်ခံရခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စစ်ကောင်စီအာပေး တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်လ် ဝါဒဖြန့်ချန်နယ်လ်တွင် ကျားခဲကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့မှ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့က ဝန်ခံခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။
လင့်ခ် – https://archive.ph/RfdBm
Myanmar Fact-checking Network အဖွဲ့ဝင် အချက်အလက်စစ်ဆေးသူများအနေဖြင့် အဆိုပါအကြောင်းအရာကို စစ်ဆေးကြည့်သည့်အခါ လုပ်ကြံဖန်တီးရေးသားထားသည့် ဝါဒဖြန့်သတင်းအမှား ဖြစ်သည်ကို တွေ့ရသည်။
သတင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိချက်
မကွေးတိုင်း၊ ထီးလင်းမြို့နယ် ကျားခဲကျေးရွာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်ဖြစ်စဉ်ဟာ ပြီးခဲ့သည့် (အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့)က ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
MPA သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်အရ (အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်) ည ၇ နာရီခန့်တွင် ထီးလင်းမြို့ ရွှေထီးခန်းမမှ စတင်ထွက်ခွာလာသည့် အင်အား ၈၀ ခန့်ပါ စစ်ကြောင်းသည် (အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်) နံနက် ၄ နာရီခန့်၌ ထီးလင်းမြို့နယ် ကျားခဲကျေးရွာသို့ အလစ်အငိုက်ဝင်ရောက်ကာ ၁ ဦးကို သေနတ်ဖြင့် ပစ်သတ်ကာ ၄ ဦးအား မီးရှို့သတ်ထားကြောင်း ယောတော်လှန်ရေးတပ် (YRA -ထီးလင်း) ၏ အတည်ပြုချက်ဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။
သတ်ဖြတ်ခံရသူများမှာ အသက် ၄၀ ဝန်းကျင်အရွယ်ရှိ ကိုဝင်းဆန်းဦး၊ ကိုမင်းသူ၊ ကိုမျိုးကျော်နှင့် ကိုသန်းစိန်မင်းတို့ဖြစ်ပြီး သွေးလွန်သေဆုံးသူမှာ ကိုနေဆန်းဝင်းဖြစ်ကြောင်း MPA သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် သတင်းလင့်ခ် –https://rb.gy/4a1y6d
ရွှေဖီမြေသတင်းဌာနာမှာလည်း “ထီးလင်းမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပျူစောထီးအဖွဲ့က အရပ်သား ၅ ဦး သတ်ဖြတ်သွား” ဆိုပြီး အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့က သတင်းဖော်ပြထားသည်။
သတင်းလင့်ခ် –https://rb.gy/em7fsy
ထို့အတူ မြေလတ်အသံသတင်းဌာနတွင် “ကျားခဲရွာက ဒေသခံ ၄ ဦးကို မီးရှို့သတ်တဲ့စစ်ကြောင်း တိုက်ခိုက်ခံရပြီး ၄ ဦးသေဆုံး” ဆိုပြီး အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့က သတင်းဖော်ပြသည်။
သတင်းလင့်ခ် – https://rb.gy/k5uz9k
သုံးသပ်ချက်
ထိုကြောင့် ထီးလင်းမြို့နယ် ပြည်သူ ၄ ဦးကို ဒလန်ဟုစွပ်စွဲပြီး PDF ကသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဆိုသည့် ဖြန့်ချိမှုဟာ မှားယွင်းနေသည်။
သတင်းအမှားဖြန့်ချိသူတွေက စစ်ကောင်စီ ကျူးလွန်ခဲ့သည့် လုပ်ရပ်များအား ဖုံးကွယ်ရန်နှင့် PDF တပ်ဖွဲ့အား ပုံဖျက်ရန်အတွက် သတင်းအမှားဖြန့်ချိနေခြင်း ဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင်လည်း ဘုတလင်မြို့နယ် စီပါရွာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အရပ်သားသတ်ဖြတ်ခံရမှုဖြစ်စဉ်တွင်လည်း PDF အချင်းချင်းနယ်မြေလုရင်း ပြည်သူများကို ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု စစ်ကောင်စီအာပေး တယ်လီဂရမ် ဝါဒဖြန့်ချန်နယ်များက သတင်းအမှားဖြန့်ချိခဲ့သည်။
ထိုသတင်းကို Myanmar Fact-Checking Network အဖွဲ့ဝင်များမှ စီစစ်ခဲ့ပြီး သတင်းအမှားဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
လင့်ခ် – https://www.facebook.com/myanmarfactcheckingnetwork/videos/519667520963521
Myanmar Fact-Checking Network စာဖတ်ပရိတ်သတ်တွေအနေဖြင့် လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် ဖော်ပြနေသည့် သတင်းများကို ချက်ချင်းမယုံကြည်ဘဲ စိတ်ချရသော သတင်းမီဒီယာများမှာ သွားရောက်ဖတ်ရှု့ကြရန် တိုက်တွန်းပါသည်။
သတင်းတု၊ သတင်းမှားဟု ယူဆရသည့် သတင်းတွေကိုလည်း Myanmar Fact-checking Network Facebook Chat Box မှဆစ်ဆင့် သတင်း၏ လင့်ခ် (သို့မဟုတ်) Screenshot ပုံပေးပို့ခြင်းဖြင့် စစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။
Myanmar Fact-Checking Network အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ အချက်အလက် စစ်ဆေးထားသည့် သတင်းတွေကိုလည်း အောက်မှာ ဖော်ပြထားသည် လင့်တွေမှာ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်လင့် – https://myanmarfactcheckingnetwork.org/
Facebook လင့် –https://www.facebook.com/myanmarfactcheckingnetwork
