“ပွဲစားနဲ့ သွားတိုင်းလည်း စိတ်မချရဘူး၊ ပွဲစားနဲ့သွားတယ်၊ ပိုက်ဆံပေးတယ်။ဒါပေမယ့် အဖမ်းခံရတာတွေ မနည်းဘူး။
၂၉၊ နိုဝင်ဘာ။
ကျောက်ဖြူလေဆိပ်ကနေတဆင့် ရခိုင်သို့ ပြန်လာကြတဲ့သူ ရာချီကို စစ်ကော်မရှင်တပ်က ကျောက်ဖြူမြို့ထဲ ပိတ် လှောင်၊ ဖမ်းဆီးထားပြီး လူငယ်အချို့ကို ပြန်မလွှတ်ပေးဘဲ စစ်မှုထမ်းပို့ဆောင်တာတွေရှိနေတယ်လို့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။
“ကျောက်ဖြူမြို့ထဲမှာ ပိတ်မိနေတဲ့သူ အများကြီးရှိနေတယ်၊ မြို့ပြင်ကို ထွက်ခွင့်မပေးဘဲ ထားထာတာ။ တချို့သူ တွေကို ဖမ်းသွားတယ်၊ ပြန်မလွှတ်ဘူး၊ စစ်မှုထမ်းပို့လိုက်တယ်ပြောတယ်။ တကယ်တမ်းကျရင် သူတို့ကိုယ်တိုင် ပိုက်ဆံယူထားတာ၊ ပွဲစားတွေနဲ့ လာကြတဲ့သူတွေပါ အဲဒါတွေက” လို့ ကျောက်ဖြူမြို့ခံတဦးက ပြောပါတယ်။
ပြည်ပအပါအဝင် ပြည်မဒေသတွေမှာ နေထိုင်၊ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့သူတွေ၊ ရန်ကုန်မှာ ဆေးသွားကုကြတဲ့ ရခိုင် ပြည်နယ်အတွင်းက ဒေသခံပြည်သူတွေဟာ ပွဲစားတွေဆီကနေဆင့် စစ်တပ်အရာရှိတွေကို ပိုက်ဆံပေးကာ ကျောက်ဖြူ လေဆိပ်ကနေတဆင့် ရခိုင်ပြည်သို့ ပြန်လာဖို့ ကြိုးစားနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီလို ရခိုင်ပြည်တွင်းသို့ ပြန်လာကြသူတွေကို ကျောက်ဖြူမြို့မှာရှိတဲ့ စစ်တပ်အရာရှိတွေ၊ ဌာနဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေက ပိုက်ဆံယူ ခွင့်ပြုပေးနေပြီး လူငယ်တွေကိုတော့ ဖမ်းဆီးတာတွေ လုပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။
“ကျနော့် သူငယ်ချင်းတဖွဲ့ဆိုရင် လာတာကြာပြီ အခုထိ မရောက်သေးဘူး။ အဆက်အသွယ်လည်း မရ၊ စစ်မှုထမ်း ခေါ်သွားပြီလို့လည်း ကြားတယ်။ အခု ကျောက်ဖြူမြို့ပေါ်မှာ လူသုံး၊ လေးရာလောက် ပိတ်မိနေတယ်။ ထွက်ခွင့် မရကြသေးဘူး၊ တလလောက်ရှိပြီ” လို့ ရခိုင်ပြည်မြောက်ပိုင်း မြို့နယ်တခုမှ လူငယ်တဦးက ပြောပါတယ်။
စစ်တပ်ဟာ ရခိုင်ဒေသတွင်း တိုက်ပွဲတွေ စဖြစ်ခဲ့တဲ့ ၂၀၂၃ နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့ကတည်းက ရခိုင်ပြည်တွင်းက မြို့ချင်းဆက် လမ်းတွေ၊ ရခိုင်ပြည်တွင်းကနေ ပြည်ပ၊ ပြည်မထွက်မယ့် ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းတွေ အားလုံးကို ဖြတ်တောက် ပိတ်ဆို့ခဲ့ပြီး လေကြောင်းလိုင်းတခုကိုပဲ ဖွင့်ပေးထားခဲ့တာပါ။
အခုအခါမှာတော့ သံတွဲလေဆိပ်နဲ့ သံတွဲမြို့နယ်တို့ကို အာရက္ခတပ်တော်(AA)က သိမ်းပိုက်လိုက်တာကြောင့် ရခိုင်ပြည်တွင်းကနေ ပြင်ပထွက်ချင်သူတွေဟာ စစ်တွေလေဆိပ်၊ ကျောက်ဖြူလေဆိပ်တို့ကနေ စစ်တပ်အရာရှိတွေကို ပွဲစားတွေဆီကနေတဆင့် တဦးကို သိန်းနှစ်ဆယ် ကနေ သိန်းသုံးဆယ်ကြား ပေးပြီး သွားနေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးသွားကုမယ့်သူ အတွက်လည်း အခုလို ပွဲစားက တဆင့် ငွေပေးပြီး သွားနေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။
“ပွဲစားနဲ့ သွားတိုင်းလည်း စိတ်မချရဘူး၊ ပွဲစားနဲ့သွားတယ်၊ ပိုက်ဆံပေးတယ်။ဒါပေမယ့် အဖမ်းခံရတာတွေ မနည်းဘူး။ ရောဂါကြီးကြီးမားမားဖြစ်ရင် အိန္ဒိယကိုသွား အဲလောက်ပဲရှိတယ်၊ ရန်ကုန်တို့ဘာတို့မှာ သွားကုဖို့ဆိုတာ မ လွယ်တော့ဘူး။ ရခိုင်နဲ့ ရန်ကုန်ဟာ နတ်ပြည်နဲ့ လူပြည်လို သွားရခက်သွားပြီ” လို့ ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ သက်လတ်ပိုင်းအရွယ် အမျိုးသမီးတဦးက ပြောပါတယ်။
စစ်တပ်ဟာ သူတို့ရဲ့ဝန်ထမ်းဟောင်းတွေ ရန်ကုန်အပါအဝင် ပြည်မမြို့နယ်တွေဆီ လာမယ်ဆိုရင် ခွင့်ပြု ပေးနေပြီး ပြည်မကနေ ရခိုင်ပြန်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ခွင့်ပြုပေးတာမရှိပါဘူး။ ဒါ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားတွေ တည်ဆောက်အုပ်ချုပ်နေတဲ့ AA ကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှရှိတဲ့ လူငယ်ပညာတတ်တွေကို ပြင်မကိုထွက်ခွင့် ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။
ဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတွေ အားလုံးနီးပါး ဖြတ်တောက်ခံထားရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ ဆေးဝါးရှားပါးတာ၊ ဆရာဝန်အင်အား အလုံအလောက်မရှိတာ၊ ပြည်မဆီ ဆေးကုသွားဖို့ ခက်ခဲတာတို့ကြောင့် မသေသင့်ဘဲ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ လူနာတွေလည်း များစွာရှိနေတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်တွင်း အရပ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောကြပါတယ်။
စစ်ကော်မရှင်အနေနဲ့ အခုလိုမျိုး အရပ်သားပြည်သူတွေကို ခရီးသွားလာခွင့် ပိတ်ပင်ထားတာဟာ နိုင်ငံသား တဦးဟာ လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့် ရှိရမယ်ဆိုတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး ကြေငြာစာတမ်းကို ချိုးဖောက်ရာ ရောက်တယ်လို့ ရခိုင်ဒေသခံ လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဦးမြတ်ထွန်းက ဝေဖန်ပါတယ်။
တိုက်ပွဲကာလ နှစ်နှစ်ကျော် ရှိပြီဖြစ်တဲ့ ရခိုင်မှာ AA က မြို့နယ်ပေါင်း ၁၄ ခုကို သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားပြီး အုပ်ချုပ်ရေး၊ ဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ တရားစီရင်ရေး၊ အခွန်ကောက်ခံရေးတွေအပြင် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စည်ပင်သာယာရေး စတဲ့ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း အကောင်အထည်ဖေါ်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။